6/30/2007

SA BABAYE NGA NAGHUBO, DIDTO SA BAYBAYON SA OBONG

Rene Estella Amper
1989
Nahitimbakuwas ang akong panan-aw
Sa kalit nga pagdailos
Sa imong patadyong
Daw ang labtik sa pasol
Tadlas nianang nag-ugdo nga kabilin
Diha sa puti mong dughan.
Kaayong pagkaladlad
Sa duha ka biyoos, nanuyhakaw
Diha sa kabuntagon.
Kaayong ikinto ibabaw sa akong balikhaw!
Kaayong isinggit paghinay!
Kay samtang nagpanglingi ka
Kon wa bay nakaambit sa imong pagpabaya,
Nagbingkil ang mga dahon,
Gitukmod sa lunhaw ang laya
Aron motipon sa yuta;
Nasaag ang huyuhoy,
Miong-ong ang akong mga mata
Ilawom sa gamot sa kahoy;
Midailos pag samot ang patadyong
Napasapasa ang imong kaanindot,
Gisapnay ka sa mga balud,
Gisapupo ka sa tinubdan
Sa kahayag ug anino,
Gitinguha ka sa mga lusay
Aron himoong gapasan
Sa ilang alimungaw,
Gihulad kang way kaindig
Sa mga tinguha sa daman ug damgo,
Ang imong pusod garbo sa Ludabi,
Ang imong kiaykiay lunsayng Sugboanon;
Gipasangil ko sa langit
Ang akong himaya
Kay sa paghagtos sa pasol
Gibinlan mog taga ang akong kasingkasing.



Source: Panulaang Cebuano, Manila: Ateneo
de Manila University Press, 1993.

NING TINGPAMULAK SA KAHIMATNGON

Jose Lebumfacil Tomarong
1979


Ning tingpamulak sa kahimatngon
Nangatagak ang nagkuma nga mga amorsiko
Sa sidsid sa karaan kong damgo
(Gibilin ko sila diha sa tuyhakaw sa kalimot!)
Ning tingpamulak sa kahimatngon
Ang lunhaw kong mga lakang
Gibuhi sa yamog sa kabuntagon,
Ug sudlon ko na ang lawak nga haw-ang
Sa hiwi nga mga salamin ug manambo¡­
Moubay king mga mata sa Adlaw nga mopandong
Sa nagahangad nga mga dahon
Aron ang taknaan duphan sa Matuod ng Pahiyom
Sa Katunhayan!


Source: Panulaang Cebuano, Manila: Ateneo
de Manila University Press, 1993.

MGA LUHA SA NAHANAWNG KAGAHAPON

Melchor U. Yburan
1977


Nagkalayo, nagkalayo ang imong bayhon¡­
Apan nagkaduol, nagkaduol ang mga gutling
Nga nag-uwang sa duha ta ka pagbati
Nga nagbakho sa atong matag kasingkasing;
Diin ang masulob-on tang anino
Nahimong haw-ang sa mawilihong panamilit
Kay ang kamingaw sa atong panagbulag
Nagdugtong man sa mga kasakit
Sa mitaliwang gugma sa atong kabatan-on!
Nagkaduol, nagkaduol ang mga gutling¡­
Bisan pa sa panaglagyo sa atong mga lakang
Diin ang masakit natong panagkita
Maoy daklit nga pagtago sa atong mga luha;
Ug kita, nahimong imahen sa pagtakuban
Aron paglimod sa matuod nga kahulogan,
Bisan pa sa pahiyom sa atong mga ngabil;
Apan sulod sa nagbakho tang kasingkasing
Nangngutngot ang maidlot nga basuni
Sa nalumpag nga bantayog sa atong panumpa!


Source: Panulaang Cebuano, Manila: Ateneo
de Manila University Press, 1993.

Ang Kagawasan

ni Mons. Fernando Buyser (1936)
Ang tawo migula'ng hingpit sa kamot ni Bathala,
Daw sa mga langgam ug sa tanang mga binuhat,
Kay sa paghimugso uban ang mga katungod niya,
Mao kini ang pulong sa mga balaanong sulat.
Sama sa langgam nga sa mga kahoy nanag-awit,
Sama sa hangin nga sa kinabuhi ta muhatag,
Sama sa mga Bitoon sa kahitas-an sa langit,
Sama sa mga bulak nga sa kahumot gasabwag.
Ang Kagawasan, unya na maila ang daku nga bili,
Kon mausik na, mahanaw ug dili na hikit-an,
Unya na siya mahala sa mangitngit nga gabii,
Sa kaulipnan sa mga masulub-ong bilanggoan.
Usa ka tawong gawas maoy usa ka tawong hingpit,
Takus ug dungganan, sa hamiling mga pagbati,
Ulusahon, halangdon ug maambong sama sa langit,
Matam-is dili samahan ang iyang kinabuhi.
Ang magpaulipon sa kabubut-on nga kaugalingon,
Mao ang usa ka tawo nga talawan ug maluibon,
Ug maoy usa ka tawong malimbungon, talamayon,
Sa usa ka pulong usa ka tawong angay kaluy-on.
Hunahunang gawas nga dinala sa pagkatawo,
Ug ang pagpasundayag ta sa atong mga pangisip,
Iwag sa katarungan ug sa kamatuoran silaw,
Nga ginatugyan kanato ni Bathala sa hingpit.
Ang Tawo may katungod pagtukod mga kapunungan,
Alang sa kahingpitan ta ug mga kinahanglanon,
Natawo kita alang sa atong balay'ng kaugalingon,
Sa atong lawas, katiponbalay ug Yutang Natawhan.
Kinsay dili antigo mulaban sa iyang Kagawasan,
Maoy usa ka binuhat nga labing talamayon,
Igo sa tanang pagdaugdaog, angay pagadagmalan,
Angay siya lugpitan ug galungan sa iyang ilong.






INDAY

Leonardo Dioko
1959


Buot ko ikawng hubaron sa mga pulong
Buot kong ng imong mga hiyas hugpongon
Tunawon sa tubig ug imnon.
Inday, ampingi ang imong katam-is.
Itago sa kasing-kasing. Ayaw idayan-dayan.
Ayaw ipasundayag. Kay daghan
Ang mga kawatan sa pagbati,
Daghan ang hakog sa kalipay
Ug buta sa kaanyag.
Inday, buot kong ihalad kanimo
Ang akong paninguha. Buot kong ibaylo
Sa imong garbo ang akong kabuotan.
Ako na, Inday, ang imong kaanyag
Kay akong tunawon sa tasa sa kalipay,
Sagolan sa gugma ug paghalad
Ug isula ko sa tinapay.


Source: Panulaang Cebuano, Manila: Ateneo
de Manila University Press, 1993.

6/29/2007

Tapuri

lupad ngadto, lupad ngari.
tapuri, umari ka tapuri!
matang lamurok daw bugnay.
pakong sihag, ugat naghan-ay.
lukso didto, lukso diri.
pari, tabangi ko pari!
ngipong tunok daw wasay.
nagtulo, dalag og laway.
signit ngadto, signit ngari.
tapuri, dakpan ang tapuri!
Ondoy! tawag ni nanay.
Buhi-i na, kay mamatay!

Lito










6/27/2007

Paniba

Yamog nga nagdagayday
sa imong mga gihay
Nangandam sa pagsubang
sa mainit nga adlaw
Kining buyog nga naniba
sa sayong buntag
Naghagyong ang palibot
sa tumang kahinam
Misakdap-sakdap sa pagpangita
sa matamis mong dugos
Napusgay ug misalibo kuyog
sa mabugnaw nga huyohoy

Lito